بر اساس آموزه‌های دینی، آداب قبل از خوابیدن چیست؟

به گزارش قرارگاه سایبری مجاهدان، در منابع روایی، به برخی از دستور العمل‌ها؛ مانند وضوء گرفتن، وصیت، تلاوت برخی از آیات و سوره‌ها، تسبیحات حضرت زهرا(س) … سفارش شده است که در پاسخ تفصیلی به برخی از آنها اشاره خواهیم کرد.
در منابع روایی، آدابی برای خوابیدن بیان شده است که به برخی از آنها اشاره می‌کنیم:
الف) وضو گرفتن؛ امام صادق(ع) فرمود: هر کس وقت خواب وضو بگیرد و به بستر رود، شب را در حالی سپری نماید که بسترش مانند مسجد باشد (ثواب عبادت در مسجد برایش می‌نویسند) و اگر به بستر رفت و یادش آمد که وضو نگرفته، می‌تواند به جاى وضو، بر روى ملافه و رواندازش تیمّم کند و اگر این کار را انجام دهد، چنان است که دائماً در نماز و ذکر خداوند متعال باشد.[۱]
ب) وصیت؛ رسول خدا(ص) فرمود: سزاوار نیست که مسلمانى شب بخوابد، مگر این که وصیتش زیر سرش باشد.[۲]
در چرایی این مسئله برخی گفته‌اند: ضرورت وصیت به این جهت است که انسان از عاقبت کار خود آگاهی ندارد و چه بسا مرگ به صورت ناگهانی و در خواب سراغ او آید و فرصت مهیا شدن برای مرگ برایش ایجاد نشود.[۳]
ج) تلاوت برخی از سوره‌ها و آیات قرآن؛ قبل از خواب به خواندن قرآن، خصوصاً سوره‌های توحید(قل هو الله احد)، کافرون، تکاثر، قدر و آیة الکرسی سفارش شده است:
۱. پیامبر(ص): «هر کس سوره توحید را در وقت خواب بخواند، خداوند گناه پنجاه ساله او را بیامرزد».[۴] همچنین امام صادق(ع) فرمود: هر کس به بستر رود در حالی‌‌که سوره توحید را یازده بار بخواند، خانه او و همسایگانش از خطرات مصون بماند.[۵]
۲. پیامبر(ص): «هر کسی سوره «أَلْهاکمُ التَّکاثُرُ» را در وقت خواب بخواند، از عذاب قبر در امان بماند».[۶]
۳. پیامبر(ص): «… هر کسی در بستر خواب «آیه الکرسی» را بخواند خداوند او و همسایه‏‌ها و خانه‌‏هاى اطرافش را در امان بدارد.[۷]
۴. امام صادق(ع): قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ و قُلْ یا أَیهَا الْکافِرُونَ‏ را به هنگام خواب بخوان که خواندن آنها برائت جستن از شرک می‌باشد.[۸]
۵. حضرت فاطمه(س): رسول خدا(ص) در وقتی که بسترم را برای خواب گسترده بودم، نزد من آمدند و فرمودند: ای فاطمه نخواب مگر چهار کار را انجام دهی: قرآن را ختم کنی و پیامبران را شفیعان خود کنی و مؤمنان را خشنود سازی و حج و عمره بجا آوری. حضرت زهرا گفتند: ای رسول خدا(ص) چهار کاری که توصیه به انجام آن دادید، الآن در توانایی من نیست! آن‌حضرت(ص) تبسمی نمود و فرمود: زمانی که به بستر می روی، اگر سه بار سوره توحید را تلاوت نمایی مانند آن است که قرآن را ختم نموده‌ای؛ و اگر بر من و پیامبران قبل از من درود بفرستی، ما شفیعان تو در روز قیامت خواهیم بود؛ و اگر برای مؤمنان درخواست آمرزش نمایی، آنان را از خود خشنود ساخته‌ای و اگر بگویی «سبحان اللّه و الحمد للّه و لا إله إلّا اللّه و اللّه أکبر»، پس همانا حج و عمره انجام داده‌ای.[۹]
۶. امام هادى(ع): براى ما اهل‌بیت(ع) هنگام خواب ده خصلت است: با وضو و طهارت بودن؛ زیر سر قرار دادن [دست‏] راست؛ سى و سه بار «سبحان الله» گفتن؛ سى و سه بار «الحمد لله» گفتن؛ سى و چهار بار «الله اکبر» گفتن؛ صورت به سمت قبله کردن؛ تلاوت سوره «فاتحه الکتاب» و آیه الکرسى و «شَهِدَ اللَّهُ أَنَّهُ لا إِلهَ إِلاَّ هُوَ»[۱۰] تا آخر؛ هر کس این گونه عمل کند، در آن شب بهره‌‏اش را گرفته است».[۱۱]
د) خواندن تسبیحات حضرت فاطمه(س)؛ امام صادق(ع): هر کس هنگام خواب، تسبیح حضرت فاطمه(ع) را بگوید، از کسانى محسوب مى‏شود که خداوند را فراوان ذکر گفته‏اند.[۱۲]
هـ) خوابیدن رو به قبله؛ امام صادق(ع): «مؤمن به شانه راست رو به قبله می‌خوابد».[۱۳]
و) خواندن برخی از دعاها؛
امام صادق(ع) فرمود: کسی که وقت خواب سه مرتبه بگوید: «الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی عَلَا فَقَهَرَ وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی بَطَنَ فَخَبَرَ وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی مَلَک فَقَدَرَ وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی‏ یحْی الْمَوْتى‏ وَ یمِیتُ الْأَحْیاءَ وَ هُوَ عَلى‏ کلِّ شَی‏ءٍ قَدِیرٌ»، از گناهان پاک شود مانند روزی که از مادر متولد شده است.[۱۴]
آن‌حضرت(ع) در جایی دیگر فرمود: هنگامی که یکى از شماها به بستر خود رود، بگوید: «اللَّهُمَّ إِنِّی احْتَبَسْتُ نَفْسِی‏ عِنْدَک فَاحْتَبِسْهَا فِی مَحَلِّ رِضْوَانِک‏ وَ مَغْفِرَتِک وَ إِنْ رَدَدْتَهَا إِلَى بَدَنِی فَارْدُدْهَا مُؤْمِنَةً عَارِفَةً بِحَقِّ أَوْلِیائِک حَتَّى تَتَوَفَّاهَا عَلَى ذَلِک‏».[۱۵]
همچنین رسم امام صادق(ع) چنین بود که هنگام خواب چنین دعا می‌کرد: «آمَنْتُ بِاللَّهِ وَ کفَرْتُ بِالطَّاغُوتِ‏ اللَّهُمَّ احْفَظْنِی فِی مَنَامِی وَ فِی یقَظَتِی».[۱۶]

[۱]. طبرسی، حسن بن فضل، مکارم الاخلاق، ص ۲۸۸، قم، شریف رضی، چاپ چهارم، ۱۴۱۲ق.
[۲]. همان، ص ۳۶۲.
[۳]. غزالی، محمد بن محمد، احیاء علوم الدین‏، ج ۴، ص ۲۸، بیروت، دار الکتب العربی‏، چاپ اول، بی‌تا. ر. ک: «وصیت و شرایط آن»، ۴۸۲۷۶؛ «خصوصیات وصیتنامه نسبت به اموال»، ۱۹۳۶۷.
[۴]. مکارم الاخلاق، ص ۲۸۸؛ ر. ک: «شناسنامه خداوند»، ۳۳۵۴۳.
[۵]. طبرسی، حسن بن فضل، مکارم الاخلاق، ص ۳۶۶، قم، شریف رضی، چاپ چهارم، ۱۴۱۲ق.
[۶]. همان، ص ۲۸۹؛ ر. ک: «شأن نزول سوره تکاثر»، ۶۸۵۵۰٫
[۷]. همان ص ۲۸۸. ر. ک: «ثواب خواندن آیة الکرسی»، ۷۵۳۷۲.
[۸]. همان، ص ۲۸۸.
[۹]. موحد ابطحی اصفهانی، محمد باقر، عوالم العلوم و المعارف والأحوال من الآیات و الأخبار و الأقوال(مستدرک سیدة النساء إلی الإمام الجواد)، ج ۱۱، قسم ۲، فاطمة س، ص ۸۵۷، قم، مؤسسة الإمام المهدی(عج)‏، چاپ اول، ۱۴۱۳ق.
[۱۰]. آل عمران ۱۸.
[۱۱]. ابن طاووس، علی بن موسی، فلاح السائل و نجاح المسائل، ص ۲۸۰، قم، بوستان کتاب، چاپ اول، ۱۴۰۶ق.
[۱۲]. مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج ۲۲، ص ۱۷۶ – ۱۷۷، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، چاپ دوم، ۱۴۰۳ق.
[۱۳]. شیخ صدوق، علل الشرائع، ج ۲، ص ۵۹۷، قم، کتاب فروشی داوری، چاپ اول، ۱۳۸۵ش. ر. ک: « خوابیدن رو به قبله و دفن کردن میت به سمت قبله»، ۶۵۵۴.
[۱۴]. کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، محقق، مصحح، غفاری، علی اکبر، آخوندی، محمد، ج ۲، ص ۵۳۵، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، ۱۴۰۷ق.
[۱۵]. همان، ص ۵۳۶.
[۱۶]. مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج ۷۳، ص ۲۱۰، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، چاپ دوم، ۱۴۰۳ق.

منبع : اسلام کوئست